Panorama of the Old Town of Salzburg | © Tourismus Salzburg / G. Breitegger
Światowe Dziedzictwo Kultury UNESCO
Od 1997 roku Salzburg zalicza się do Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Jego kultura, sztuka i historia wzbogaciły dziedzictwo kultury światowej. Przekonamy się o tym podczas odwiedzin w historycznym centrum miasta.
Stare Miasto w Salzburgu – Światowe Dziedzictwo Kultury UNESCO
Salzburska starówka posiada wiele zabytków. Gród nad rzeką Salzach był przez długie wieki europejską metropolią kultury i sztuki. Dziedzictwo kulturalne barokowego miasta ma swoje korzenie w żywych kontaktach z południowymi sąsiadami, zwłaszcza z Włochami.
Salzburg jest tyglem, w którym stapia się kultura i sztuka Europy północnej i południowej. Już bardzo wcześnie do Salzburga ciągnęło rzemieślników i artystów. Wiele barokowych budowli jest dziełem włoskich architektów. Działali tu między innymi Vincenzo Scamozzi i Santino Solari. Nie bez powodu Salzburg nazywany jest „Rzymem Północy“. Tytuł ten ma swoje korzenie w szczególnej pozycji, jaką posiadał Salzburg: arcybiskup salzburski, piastujący jednocześnie władzę świecką, miał przywilej obsadzania biskupów w czterech należących do salzburskiej prowincji biskupstwach. Prawo to było zarezerwowane jedynie dla papieży. Ponadto arcybiskup salzburski panował do 1806 roku w drugim co do wielkości państwie kościelnym na świecie. Tylko Rzym był większy. Budowle sakralne w stylu włoskiego baroku do dziś wzbudzają zachwyt u zwiedzających z całego świata. Także średniowieczne kamienice i inspirowane włoską modą rozległe place są ucztą dla oka. Te budowle świeckie i sakralne z różnych epok zachowały się do dzisiaj w doskonałym stanie i to właśnie przyczyniło się do wpisania ich na listę UNESCO.
Salzburskie Stare Miasto: spacer przez minione epoki
Żywa atmosfera i szczególny wdzięk, które charakteryzują Salzburg, dają się najlepiej odczuć podczas spaceru przez historyczne centrum. Salzburskie Stare Miasto najwygodniej zwiedzać pieszo. Rzeka Salzach dzieli je na dwie części, z tym, że do Światowego Dziedzictwa UNESCO zalicza się lewobrzeżna starówka, obejmująca także dzielnicę Kaiviertel, wzgórze zamkowe i górę Mniszą (Mönchsberg). Dla panoramy lewobrzeżnego miasta charakterystyczne są góry, które wyrastają w samym jego centrum i malowniczo harmonizują z zabytkową architekturą. Prawobrzeżne Stare Miasto nie jest tak stare, ale nie mniej ciekawe. Tworzy je średniowieczna uliczka rzemieślnicza Steingasse, placyk o nieregularnym kształcie nad rzeką i ulica Linzergasse z renesansowym cmentarzem św. Sebastiana.
Wysoko ponad Starym Miastem, na wzgórzu zamkowym, wznosi się zamek obronny dawnych włodarzy Salzburga. Widoczny z każdej strony, jest symbolem miasta. Początki twierdzy sięgają 1077 roku. Prowadzi do niej serpentyna drogi, ale wygodniej jest wjechać do góry naziemną kolejką linową. Najpiękniejszą uliczką lewobrzeżnej starówki jest Getreidegasse z kamienicą, w której przyszedł na świat Wolfgang Amadeusz Mozart. „Cudowne dziecko” stworzyło podwaliny późniejszej metropolii muzycznej. W 1920 roku został powołany do życia Festiwal Salzburski, który zmienił miasto w ośrodek kultury i sztuki o światowym znaczeniu.
Mozart i Festiwal Salzburski
Kiedy ponad placem Katedralnym rozlega się okrzyk „Jeeeedeeeermaaaann!“, to znak, że zaczął się sezon festiwalowy. Dnia 22 sierpnia 1920 roku na palcu przed katedrą została po raz pierwszy wystawiona sztuka Hugo von Hofmannsthala „Jedermann”. Reżyserował ją jeden z założycieli festiwalu, Max Reinhardt. Ranga Salzburga jako metropolii kulturalnej ma jednak swoje korzenie znacznie głębiej. Zakłada się, że pierwsza opera na północ od Alp wystawiona została właśnie w Salzburgu. Już w minionych epokach na tutejszym dworze arcybiskupim ceniono muzykę i teatr. Za scenę służyła między innymi Wielka Aula Uniwersytecka i katedra. Spektakle dramatyczne sięgały przy tym od średniowiecznych moralitetów i misteriów pasyjnych po teatr mieszczański. Festiwal Salzburski uchodzi obecnie za najważniejsze wydarzenie artystyczne poświęcone operze, teatrowi i muzyce klasycznej.
Salzburg był już zatem ważnym ośrodkiem kulturalnym, kiedy 27 stycznia 1756 roku ujrzał tu światło dzienne Wolfgang Amadeusz Mozart. Na salzburskim Starym Mieście napotykamy na każdym kroku na ślady „cudownego dziecka”. Największy syn Salzburga jest w nim dziś wszechobecny, choćby w nazwach własnych. Znajdziemy tu plac Mozarta, most Mozarta, lodowisko Mozarta, lotnisko im. W.A.Mozarta, Uniwersytet Mozarteum i stateczek o nazwie Amadeus.
Historyczne centrum Salzburga: Światowe Dziedzictwo Kultury UNESCO
Na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO trafiają tylko wyróżniające się pomniki kultury i przyrody. Zaliczają się do niego zabytki i zespoły urbanistyczne zabytkowych miast, a także krajobrazy kulturowe, zabytkowe obiekty przemysłowe i dzieła prehistoryczne (np. malowidła jaskiniowe). W Austrii na liście UNESCO znajduje się dziesięć miejsc. Podpisując w 1993 roku konwencję UNESCO, Austria zobowiązała się do ochrony i zachowania w niezmienionym kształcie światowego dziedzictwa leżącego w jej granicach. Historyczne centrum Salzburga znajduje się od 1997 roku na liście UNESCO. Otoczone ochroną Stare Miasto zajmuje powierzchnię 236 hektarów i liczy 1000 obiektów.
